Farsçada Nevruz, “No ruz” yani “yeni gün” anlamına gelmektedir. Nevruz Bayramı, İran takviminin ilk günüdür. Nevruz (nwklwc, nōgrōz) kelimesi Orta Farsçadan gelen bir kelimedir ve kelime Avesta dilinden Farsçaya geçmiştir.
Nevruz, İran ve Afganistan’da yeni yılın başlangıcı olarak kabul edilir. Bazı ülkelerde - Rusya, Kırgızistan, Kazakistan, Azerbaycan, Türkmenistan gibi - resmi tatildir ve Nevruz Bayramı kutlanır.
Nevruz Bayramı'nın kökeni ve başlangıç zamanı tam belli değildir ancak tarihi rivâyetlere göre Nevruz Bayramı'nın başlangıcı Babil dönemine dayanmaktadır. Bu rivâyetlere göre; İran’da Nevruz Bayramı'nın ortaya çıkışı İran padişahı Kuroş’un Babil şehrine saldırdığı M.Ö. 538 yılına dayanmaktadır. Bazı rivâyetlerde ise Nevruz Bayramı'nı başlatan kişi Antik İran döneminin peygamberi Zerdüşt olarak bilinmektedir. Eski Farsça metinlerde ise -Firdevsi’nin Şehname'si gibi- Nevruz Bayramı'nı, Şehname'nin ilk padişahı Keyumers’in başlattığından bahsedilmektedir.
Nevruz Bayramı’nın bir takım özel adetleri vardır:
Ev Temizlemek
Yedi (Heft) Sin Sofrası Hazırlamak
Nevruz Gecesinin Yemeğini Yapmak
Alışveriş Yapmak
Yeni Elbiseler Giymek
Misafirliğe Gitmek ve Misafir Ağırlamak
Bayramlık Vermek
Ev Temizlemek
Nevruz’a birkaç gün kala kadınlar, baharın havası evde de olsun diye bütün evi baştan aşağı temizlerler.
Yedi (Heft) Sin Sofrası
Yedi Sin Sofrası, Nevruz Bayramı’nın olmazsa olmazıdır. Yedi Sin Sofrası masa üstünde olur ya da yere serilir. Sofraya koyulan her şeyin özel bir anlamı vardır.
Yedi Sin Sofrası'nın kökenleri Antik İran dönemine dayanmaktadır. İran’a İslam’la beraber gelen Arap alfabesinde “ç” harfi olmadığı için “Yedi Çin”, “Yedi Sin” olmuş ve şarap gibi “ş” harfiyle başlayan yiyecekler s harfiyle başlayan şeylerle sofrada yer değiştirmiştir. Tümüne "Yedi Çin" denilen mum (şam), şarap (şarab), tatlı (şirini), bal (şâhd), dişbudak ağacı (şemşad), şerbet (şarbat), gelincik çiçeği (şaghayegh), büyük bir tepsiye konulur.
Çay Dikeni
Çay dikeni aklı temsil etmektedir. Çay dikeni düşünceye saygı duymayı ve doğru olanı yapmayı simgeler.
Elma
Elma sofrada sağlık ve aşkın simgesidir.
Yeşillik
Semenu (Uğut Tatlısı)
Sabrı, gücü ve adaleti temsil eder.
Sarımsak
Tok gözlü olmayı, haddi bilmeyi sembolize eder.
Sirke
Kötü olayları kabullenmeyi ve her şeye rağmen ayakta kalmayı simgeler.
Sumak
Sabırın, her şeye rağmen istenilen şeyden vazgeçmemenin sembolüdür.
Bozuk Para
Bozuk para Yedi Sin Sofrası’nın yeni üyesi sayılır, eski zamanlarda yer almamaktadır. Bozuk para, servetin ve zengin olmanın sembolüdür.
Kur’an
Allah’a güvenmeyi ve ona sığınmayı simgeler.
Ayna
Mutlaka sofranın başına koyulmalıdır. Aydınlığın sembolüdür.
Mum
Boyanmış Yumurta
Sağlıklı ve güçlü çocuklara sahip olmanın sembolüdür.
Sümbül
Sadece sofranın daha güzel olması için kullanılır.
Nevruz Bayramı’nın akşam yemeği sebzeli pilav ve balıktır. Çocuklar bu yemeği genelde çok sever.
Bayram alışverişi ve yeni elbiseler giymek de bir adettir.
Büyüklerin evlerine gitmek de adetlerden biridir. Bütün aile bir yerde toplanır ve geç saatlere kadar oturup muhabbet edilir.
Bayramlık adeti de çocukların en sevdiği kısımdır ve bazen büyüklere de bayramlık verirler.
Uzun lafın kısası Nevruz Bayramı mutlu olmak, gülmek ve sevdiklerimizle harika zaman geçirmek için güzel bir bahanedir. Nevruz’dan daha güzel bahane var mı?
Türk Dili ve Edebiyatı
